De graffitiartieste die schoonheid vindt waar een ander vergeet te kijken

Haar liefde voor graffiti dankt Adele aan de reiskoorts van haar ouders. Als muzikanten trekken zij rond in Latijns-Amerika, Afrika en Europa. In hun kielzog ziet Adele op jonge leeftijd de wereld. In het station van Praag kijkt ze met grote ogen naar de beschilderde treinen. Ook dichter bij huis, in Luik, ziet ze soms muurschilderingen. “Toen ik op de Place Saint-Lambert een graffitikunstenaar aan het werk zag, wist ik: shit, dat wil ik ook.” Op haar dertiende houdt ze voor het eerst een spuitbus vast. Met dank aan papa, die pianoles geeft in Verviers en ontdekt dat daar wekelijks graffitiworkshops plaatsvinden.

Als kind is Adele dan al vaak aan het tekenen. Landschappen, paarden, dolfijnen, portretten … Allemaal kribbelt ze het op papier. De natuur is een prominent thema. Inspiratie genoeg, want Adele groeit op in de bossen van de Ardennen, in een piepklein gehucht tussen Spa-Francorchamps en Stavelot. Een prachtige omgeving, zo omschrijft ze het. “Als kind vond ik het fantastisch om in de bossen te spelen en dingen te bouwen in de bomen en de rivieren.”

Graffiti is evenwel iets van de stad. Hoe ouder Adele wordt, hoe meer het begint te knagen. Op school verveelt ze zich dood. En haar ontluikende punk-ethos botst met het gezapige dorpsleven. “Mijn ouders namen me overal mee naartoe. Hoe meer je ziet, hoe breder je kijk. Ik voelde mij een buitenbeentje en wilde de wereld ontdekken. Van zodra het kon, was ik weg.”

De jonge pigeon voyageur – een reisduif, zoals ze zichzelf noemt – slaat haar vleugels uit. In het Engelse Brighton ontwikkelt Adele haar passie voor graffiti verder. Ze vervolmaakt er haar laatste twee jaar van de middelbare school. “Ik trok er naar halls of fame, muren waarop je kan oefenen”, zegt ze. Soms spuit ze ook op straat. Tijdens een van die uitjes pakt de politie haar op en zit ze een nacht in de cel. Hoort erbij, meent ze. “Graffiti moet dat illegale kantje behouden.”

Nu betalen overheden of bedrijven haar netjes om een muur op te vrolijken, maar Adele heeft genoeg leergeld betaald door te werken onder bruggen, op oude vervallen gebouwen en langs spoorwegen. Niet dat dat werk nog terug te vinden is: z’n tijdelijkheid definieert graffiti. Erg vindt ze dat niet. “Waarom is het leuk om met een parachute uit een vliegtuig te springen? Om de emotie, de sensatie van het moment. Daarvoor doe je het. Dat geldt ook voor graffiti.”

Al sluipt Adele destijds zeker niet elke nacht door de steegjes van Brighton. Daarvoor zijn de spuitbussen te duur. Als student kan ze zich dat slechts een keer per maand permitteren. Voor de rest oefent ze op papier. Gelukkig kan ze haar creatieve energie kwijt op school. “In Engeland kies je op je zestiende drie of vier vakken waarop je extra focust. Dat hoeft niet per se wiskunde te zijn, je kan evengoed kiezen voor kunst of theater.” Een inspirerende kunstleraar laat haar experimenteren met olieverf. Fantastisch, vindt Adele. Sindsdien combineert ze de twee: graffiti op muren en olieverf op doek.

Niet dat ze zich dan al kunstenaar voelt. Ze heeft haar ouders zien knokken om de eindjes aan mekaar te knopen. “Dat wilde ik niet”, zegt ze. “Ik wilde gewoon geld verdienen.” En dus gaat Adele aan de slag als grafisch ontwerper in de Amsterdamse reclamewereld. Vanuit de gedachte dat ze zo creatief kan tekenen zonder veroordeeld te zijn tot boterhammen met choco. “Ik verdiende meer dan mijn ouders samen, maar besefte snel dat ik zo veel minder kon reizen. Terwijl al mijn vrienden en familieleden hun eigen baas waren. Ze hadden misschien niet veel geld, maar konden wel gaan en staan waar ze wilden. Ik besefte: dat is wie ik ben, ik kan niet voor de rest van mijn leven van negen tot vijf werken.”

Tegelijkertijd kruipt graffiti uit de illegaliteit. Straffe street artists kunnen steeds vaker leven van hun kunst. Adele voelt lange tijd weerstand tegen die trend – ze vindt dat graffiti illegaal en spannend moet blijven – totdat ze beseft dat ze van haar streetart kan leven én tegelijkertijd kan reizen. Sindsdien trekt ze de wereld rond om haar kunst te delen. Haar duiven prijken onder meer op muren van Hollywood tot Delhi, van Berlijn over Moskou tot Amsterdam. Op Rock Werchter verft ze duivenveren op de North West Walls, stapels containers onder curatorschap van Arne Quinze. Maar evengoed beschildert ze gigantische hotelfaçades. Of een 45 meter hoge fabrieksschoorsteen in Zuid-Korea. “Hoe groter de oppervlakte, hoe meer impact mijn werk heeft.” Voor zulke grote werken zet ze een hoogtewerker in. Hoogtevrees heeft ze niet. “Toch niet zolang ik niet naar beneden kijk”, lacht ze.

De meeste reacties zijn positief. En zelfs de grootste sceptici draaien bij wanneer ze Adele een week lang elke dag aan het werk zien. “Ik ben vaak al bezig wanneer ze naar hun job vertrekken en nog bezig wanneer ze terugkomen. Die zwarte lijnen die ik in het begin schets, veranderen geleidelijk in iets concreets. Dan geraken die mensen geïntrigeerd, maken ze een praatje en brengen ze me soms eten.”

Haar nomadische levensstijl erft Adele van haar ouders, haar Nederlandse accent pikt ze op tijdens negen jaar in Amsterdam. Al heeft ze beslist geen zittend gat. Reizen om te werken vindt ze leuker dan op vakantie gaan. “Met mijn ouders ging ik nooit naar een hotel. We waren altijd onderweg om vrienden te bezoeken of een muziekproject op te zetten”, vertelt ze. “Zo ervaar je het leven van een plek. Als ik ergens een muur ga schilderen, dan ben ik een week lang elke dag op straat. Ik praat met mensen, proef hun eten en ervaar de plaats helemaal anders dan wanneer ik zou rondreizen. Op toeristische plekken kom ik amper. Wel in rare straatjes.”

Adele beseft dat muren verven niet altijd de meest duurzame hobby is. Ze vliegt veel en gebruikt spuitbussen die niet bijster goed zijn voor de ozonlaag. Maar ze probeert te compenseren op andere gebieden, door minder afval te genereren, minder te reizen, zoveel mogelijk te fietsen en biologisch te eten. “En ik hoop dat ik tenminste iets moois maak in de stad.”

Schilderen is ook belastend voor rug en armen. “Het is best een atletische sport”, beseft Adele. “Als je niet goed voor je lichaam zorgt, dan kan je niet twaalf uur per dag op een hoogtewerker staan.” En dus gaat ze geregeld ’s middags lopen of fietsen. Vlak voor de pandemie werkt ze haar eerste triatlon af. En waar ze zich als kind ergert aan de Vlaamse en Nederlandse fietsers die haar geboortestreek overspoelen, beseft ze nu dat de Ardennen “de beste plek ter wereld” zijn om te fietsen.

Meer zelfs, stiekem droomt ze van een terugkeer naar haar roots. Met haar Engelse vriend overweegt ze een huisje te kopen op het platteland in de Ardennen, waar ze groenten kan verbouwen. “Vroeger vroeg mijn moeder me altijd om te helpen in de tuin. Dan dacht ik: Hmmm, moet ik nu weer helpen met die groentjes? Maar nu besef ik hoe waardevol die kennis is. Eigenlijk is het best wel fantastisch in de Ardennen.”