Bergwandelen voor beginners, deel 1: bestemming en seizoen
Een bergwandelvakantie is voor iedereen haalbaar, zolang de bestemming, het seizoen en de moeilijkheidsgraad maar voldoende aangepast zijn aan je ervaring en je verwachtingen. Neem dus voldoende tijd om je tocht te plannen! In dit eerste artikel gaan we dieper in op de verschillende soorten wandelgebieden en wanneer je daar terecht kan. Deel 2 en deel 3 vertellen je meer over hoe je stapsgewijs je bergwandelervaring kan opbouwen en hoe je jouw tocht optimaal voorbereidt.
Soorten wandelgebieden en hun beste seizoen
Op basis van de hoogte, maar ook het terrein en de weersomstandigheden maken we een onderscheid tussen drie types van wandelgebieden: laaggebergte of heuvels, middelgebergte en hooggebergte of desolate gebieden (zie onder). Heuvelachtig terrein is ideaal om ervaring op te doen. Nadien kan je langzaam opbouwen naar het middelgebergte en pas daarna trek je naar het hooggebergte.
TIP: Maak je eerste bergwandelingen best in zomerse omstandigheden en zet dan pas de stap naar andere seizoenen. Hoe hoger of noordelijker je gaat, hoe later het zomerseizoen begint (juni) en hoe vroeger het opnieuw winter wordt (oktober). Informeer je dus goed over het te verwachten klimaat als je een bestemming kiest en wees op alles voorbereid.
1. Heuvelachtig terrein of laaggebergte
Deze gebieden zijn een ideale start voor beginnende bergwandelaars. Bovendien hoef je er niet ver voor te reizen. De hoogteverschillen kunnen tijdens een dagetappe soms al behoorlijk oplopen, waardoor het ideale gebieden zijn om te trainen. Je vindt er vaak duidelijke paden, al is het uitzonderlijk weleens wat avontuurlijker. Doorheen het hele jaar zijn dit interessante gebieden om af en toe een weekendtochtje te maken. Hou er wel rekening mee dat het ook daar in de winter guur kan zijn.
Voorbeelden van laaggebergte
- Belgische Ardennen
- Groot-Hertogdom Luxemburg
- Duitsland: Eifel, Pfalzerwald, Sauerland, Altmühltal
- Frankrijk: Franse Ardennen, Côte d’Opale
- Groot-Brittannië: kustlijn van Zuid-Engeland
2. Middelgebergte
Deze gebieden zijn een goede opstap naar het grotere werk. Het klimmen en afdalen wordt langer, het terrein grilliger en de weersomstandigheden gevarieerder. Vaak zijn er nog uitgetreden wandelpaden, maar er kan al eens wat klauterwerk, grind of modder bij te pas komen.
Je kan er in ‘gewone’ condities wandelen vanaf april tot november. Al biedt elk jaar wel zijn verrassingen met een vroege of late sneeuwval. In de maanden januari tot maart ligt er soms voldoende sneeuw om met sneeuwschoenen te wandelen, maar dat verschilt sterk van jaar tot jaar. Er is dus geen sneeuwzekerheid, maar de weerscondities kunnen wel erg winters zijn.
Voorbeelden van middelgebergte
- Frankrijk: Vogezen, Centraal Massief, Vercors, Chartreuse
- Duitsland: Zwarte Woud
- Groot-Brittannië: Brecon Beacons (Wales)
- Italië: Umbrië
3. Hooggebergte en desolate gebieden
Heb je al wat ervaring opgebouwd, dan kan je je wagen aan het hooggebergte of desolate gebieden. De Schotse of Scandinavische bergen reiken misschien minder hoog (de hoogste top in Noorwegen is 2.469 m), door de noordelijke ligging zijn de weersomstandigheden vergelijkbaar met grotere hoogtes in de Alpen en Pyreneeën. Ook in IJsland ga je beter goed voorbereid op pad, zelfs op zeeniveau!
Hier is het zomerseizoen erg kort. In de Europese gebergtes loopt het seizoen van midden juni tot eind september. Afhankelijk van de regio kunnen er tot diep in de zomer sneeuwvelden liggen. Bij erg slecht weer kan het ook ’s zomers in de bergen sneeuwen, dus wees op alles voorbereid. In andere continenten liggen de seizoenen vaak heel anders en moet je soms ook rekening houden met het regenseizoen of erg droge en hete periodes.
Voorbeelden van hooggebergte
- Europa: Alpen, Pyreneeën, Abruzzo (Italië), Tatras (Tsjechië/Polen), Dinarische Alpen (Ex-Joegoslavië), Rila en Pirin (Bulgarije), Karpaten (Roemenië), Pindos (Griekenland)
- Andere continenten: Atlasgebergte (Marokko), Andes (Zuid-Amerika), Himalaya (Azië), Rockies (VS)
Voorbeelden van desolate gebieden
- Scandinavië
- IJsland
- Groenland
- Canada
Tijd om je bestemming te kiezen
Nu kan je gaan afbakenen welk type bestemming je zoekt: dichtbij of ver weg, bergen of heuvels, westers of exotisch, desolaat of in de buurt van de bewoonde wereld, het binnenland of de kust … Maak deze keuze in functie van je interesse en ervaring.
En denk eraan: een meerdaagse tocht in de natuur is meer dan enkel een fysieke uitdaging, je mag ook de mentale impact van je avontuur niet onderschatten. Zorg ervoor dat je een goed gevoel hebt bij je keuze en wees niet té ambitieus. Spring bijvoorbeeld niet meteen van het laaggebergte naar het hooggebergte, maar laat je hoogtemeters geleidelijk stijgen per bergwandelvakantie.
Over het opbouwen van je ervaring lees je meer in het volgende artikel over bergwandelen.
Muggen
In noordelijke regio’s zoals Schotland en Scandinavië moet je in de late lente en zomer vaak rekening houden met muggen en steekvliegen. Zorg voor een muggennetje en een goede insectenwerende spray waarin DEET is verwerkt. Wil je deze boosdoeners vermijden, dan ga je beter wat later in het seizoen op pad (na half augustus).
Opgelet: dit is geen bergwandelterrein!
Nu kan je gaan afbakenen welk type bestemming je zoekt: dichtbij of ver weg, bergen of heuvels, westers of exotisch, desolaat of in de buurt van de bewoonde wereld, het binnenland of de kust … Maak deze keuze in functie van je interesse en ervaring.
En denk eraan: een meerdaagse tocht in de natuur is meer dan enkel een fysieke uitdaging, je mag ook de mentale impact van je avontuur niet onderschatten. Zorg ervoor dat je een goed gevoel hebt bij je keuze en wees niet té ambitieus. Spring bijvoorbeeld niet meteen van het laaggebergte naar het hooggebergte, maar laat je hoogtemeters geleidelijk stijgen per bergwandelvakantie.
Over het opbouwen van je ervaring lees je meer in het volgende artikel over bergwandelen.
Gletsjers en eeuwige sneeuw
Dit terrein behoort tot het alpinisme of bergbeklimmen. De risico’s zijn reëel: vallen in een gletsjerspleet, wegglijden … Daardoor komt er meer materiaal (o.a. touw, stijgijzers, pikkel) en kunde bij kijken.
Slechts uitzonderlijk kunnen stukken gletsjers er toegankelijk bij liggen voor gewone bergwandelaars als ze voldoende vlak zijn, er geen of weinig spleten zijn en er geen sneeuw ligt die mogelijke spleten bedekt. Maar ook hier is ervaring absoluut noodzakelijk om bijvoorbeeld goed te navigeren. Wie dus over gletsjers wil lopen, neemt best een berggids onder de arm.
Rotswanden
Het gebeurt al eens dat in wandelroutes korte stukjes klauterwerk zitten, die meestal beveiligd en niet moeilijk zijn. Massieve rotswanden behoren echter niet tot het terrein van de bergwandelaar. Denk er vooral aan dat opklimmen altijd een stuk gemakkelijker is dan afklimmen.
Via ferrata of klettersteigs
Dit zijn routes in rotsachtig terrein die beveiligd zijn met een staalkabel en soms ook extra uitgerust met pinnen, treden en trappen. Qua moeilijkheidsgraad is het een combinatie van bergwandelen en rotsklimmen. Afhankelijk van de lengte en techniciteit leunt het eerder bij de ene of de andere activiiteit aan. Je kan hire als bergwandelaar niet komen zonder een geschikte uitrusting (klimgordel, klettersteigset, helm) en de nodige kennis van zaken. De Dolomieten zijn één van de bekendste gebieden voor klettersteigs.
Extra voorbereiding kan nooit kwaad
Bergwandelen kan je op heel diverse niveaus én op alle leeftijden. Zorg er vooral voor dat je binnen je comfortzone wandelt en dat je kennis en ervaring voldoende zijn om naar een volgende moeilijkheidsgraad over te stappen.
Kies er eventueel voor om extra ervaring op te doen onder begeleiding van een gids en om een voorbereidende opleiding te volgen.
Wie is Geert Van Speybroek?
Heeft een grote liefde voor outdoor en survival.
-
Is al jarenlang reisbegeleider en gids voor rugzaktrekkings in de bergen.
-
Doceert diverse technische vakken rond bergwandelen, oriëntatie en rugzaktrekking.
-
Startte de Outdoorschool, waar hij als specialist in stapergonomie en wandeltechnieken optrad.
-
Deelt zijn expertise in tal van boeken, vakbladen en tv-programma’s.
Wat trekt je aan in de bergen?
“Het draait bij mij niet zozeer om de sportieve kick van het ‘overwinnen’ van de bergtop, maar om het genieten van de unieke uitgestrekte en vaak beschermde natuurgebieden. Het doel is er te zijn, niet zozeer het presteren. Natuurlijk is de fysieke voldoening na een zware dagtocht of een picknick op de top na een urenlange beklimming telkens weer een schitterende belevenis.”
Waar wandel je het liefst?
“Ik wandel het liefst een stuk boven de boomgrens. Daar is de lucht nog blauwer en lijkt de hemel erg dichtbij. Elke plant moet er vechten of zich aanpassen om te overleven. In deze kale, ruwe, hoog alpiene landschappen is elke bloem telkens weer een mirakel van de natuur.”
Welk aspect van bergwandelen kan je het meest bekoren?
“Uiteindelijk vind ik dat het ‘toerisme’ dat met bergwandelen gepaard gaat onovertroffen is: de vriendelijke en respectvolle sfeer met andere wandelaars, de gezelligheid van de berghutten, de heerlijke smaak van een simpele boterham met geitenkaas van de alpenboerderij, het koele water aan een bronnetje, de rustgevende klank van koebellen … Moet ik nog doorgaan?”
Meer weten over Geert Van Speybroek? Bezoek zijn persoonlijke webpagina.
Hoe word ik bergwandelaar?
Je kan tussendoor ook via een goed boek, zoals Hoe word ik bergwandelaar? van Geert Van Speybroek, aan je kennis werken. Enkel op die manier kan je de uitdagingen van het gebergte verantwoord en met voldoende zelfvertrouwen overwinnen.
Benieuwd hoe je de nodige ervaring met wandelen in de bergen kan opbouwen? Wij helpen je verder op weg in deel 2 van onze bergwandelgids.
Voor pittige tochten met veel hoogteverschillen heb je stevige stappers nodig. Laat je begeleiden in de keuze van je wandelschoenen door onze wandelexpert.
