Alles wat je altijd al wou weten over dons

Net zoals wij een donsjas aantrekken als we ’s winters naar buiten gaan, gebruiken vogels hun donspluimpjes als een warme isolerende laag wanneer ze blootgesteld zijn aan weer en wind. Eendendons is bij ons het meest courant. Voor wie diepvriestemperaturen opzoekt, is ganzendons een echte topper. Ganzen vliegen immers op grote hoogte tegen koude luchtstromen in en kweken vanzelf een warmer donslaagje. Helemaal super-de-luxe is het dons van de eidereend, die broedt op de winderige kliffen van IJsland.

Jammer genoeg gaat het er in de donsindustrie niet altijd even ‘netjes’ aan toe. Gelukkig bestaan er meer en meer labels, certificaten en standaarden waar heel wat van onze (outdoor)merken naar streven én naar handelen.

• Patagonia was het eerste outdoormerk dat in 2013 een collectie strikte normen in het leven riep: de Traceable Down Standard. Deze standaard vormde de basis voor de breder gebruikte Responsible Down Standard, die ook andere grote outdoormerken – zoals The North Face, Vaude, Jack Wolfskin, Ayacucho, Columbia en Eider – vandaag toepassen. Het merk Fjällräven ontwikkelde dan weer zijn eigen strikte Down Promise. 

• Dankzij deze standaarden krijgt niet alleen A.S.Adventure, maar ook jij als eindconsument een veel transparantere inkijk in het productieproces van de donsitems van je geliefde outdoormerken. Enkele garanties die deze labels geven:

• Het dons is voor 100% afkomstig van dieren die niet levend gepluimd werden.

• Het dons is voor 100% afkomstig van dieren die niet onder dwang gevoederd worden voor de productie van foie gras.

• Elke stap in het productieproces wordt gecontroleerd door een professionele, externe certificatie-instantie.

• Het dons wordt nooit vermengd met dons dat niet voldoet aan deze strikte garanties.

• Bij A.S.Adventure geven we de voorkeur aan de donspluimen van vrijlopende dieren, die bij elke seizoenswissel een deel van hun dons vanzelf verliezen. Het verzamelen en schoonmaken is een arbeidsintensief werkje, wat de prijs natuurlijk opdrijft. Daarom vind je in onze collectie ook dons dat als secundair product van dieren komt. Leveranciers die gebruik maken van levend geplukt dons komen er bij ons echter absoluut niet in. Zo geeft A.S.Adventure jou als klant de kans om te kiezen voor items die voldoen aan deze duurzame en ethische normen.

Naast dons bestaan er nog heel wat andere isolerende materialen die je lekker warm houden, zonder het dierenwelzijn in het gedrang te brengen.

Dons bestaat in verschillende kwaliteiten, maar hoe herken je goede dons? Enkele tips:

• Veerkracht

Om extra veerkracht te creëren, worden donspluimpjes altijd gemengd met veren – pure dons is vrijwel niet te vinden in jassen of slaapzakken. Hoe meer veren er worden toegevoegd, hoe zwaarder de vulling echter wordt. Daarom spreken we vanaf de verhouding 80% dons en 20% pluimen van een goede kwaliteit dons.

• Vulkracht

Wil je het isolerend vermogen van een donssoort kennen? Kijk dan op het kaartje of het etiket in de binnenkant van de donsjas of slaapzak. Hoe hoger de vulkracht, des te sneller en hoe hoger het dons weer opveert nadat je het hebt samengedrukt.

Ga je op wintertrekking en wil je een vederlichte, maar warme jas of slaapzak?
Kies dan voor dons met een hoge vulkracht, zoals 800+ cuin (cubic inch per ounce) of 200 mm/30 g, die voor dezelfde hoeveelheid dons betert isoleert dan dons met een lage vulkracht. De donspluimpjes vangen immers meer lucht, en zijn dus lichter én warmer. Je moet er wat meer euro’s voor neertellen, maar zo ben je wel verzekerd van de beste kwaliteit.

Om te weten hoe dons aan zijn uitzonderlijke isolerende vermogen komt, moet je eens met een vergrootglas naar zo’n veertje kijken. Elk veerpluisje bestaat uit minuscule haartjes met kleine weerhaakjes aan de uiteinden. Tussen die haartjes vormen zich ontelbaar veel luchtkamers, waarin je lichaamswarmte blijft vastzitten.

Hoe langer je een met dons gevoerd kledingstuk draagt, hoe meer je opwarmt: de vastgehouden lucht krijgt immers niet de kans om af te koelen. Hierdoor doet dons – net als fleece en wol – prima dienst als isolerende laag in het drielagensysteem, zeker bij extreem lage temperaturen.

Geen enkel ander product houdt je zo warm met zo weinig gewicht. Ideaal dus voor winterjassen en warme slaapzakken. Toch is het opletten geblazen wanneer het weer omslaat. Bij kurkdroog, ijskoud weer is dons je dikste vriend, maar water en vocht zijn een regelrechte aanslag op zijn isolerend vermogen. Zodra de luchtkamertjes zich vullen met water, kunnen ze geen warme lucht meer vasthouden en wordt het dons nat, koud en zwaar.

Tegenwoordig wordt dons vaak behandeld om beter bestand te zijn tegen vochtige omstandigheden, maar echt hevige neerslag kan je beter vermijden. Daarom is het belangrijk dat de buitenstof van je donzen jas of slaapzak gemaakt is van een waterafstotend, ademend materiaal. Draag bij regenweer voor de zekerheid een waterdichte regenjas over je donsjas, en vergeet niet om hem te behandelen met een specifiek reinigingsproduct voor dons (alleen wanneer het echt moet) en hem regelmatig van een vers waterafstotend laagje te voorzien.

De laatste jaren zijn er veel synthetische winterjassen op de markt, die er net zo warm uitzien als een donsjas. Het verschil?

• Synthetisch materiaal is goedkoper, makkelijker te onderhouden en beter isolerend in natte omstandigheden, terwijl dons veel van zijn isolatievermogen verliest wanneer het nat wordt. Qua warmte zit een synthetische voering zoals Primaloft dons wel echt op de hielen, als je kijkt naar dezelfde dikte.
• Dons is voor dezelfde dikte lichter en kan je net iets kleiner samendrukken, al zal het zijn veerkracht wel kwijtraken wanneer het lange tijd gecomprimeerd is (bijvoorbeeld een slaapzak in z’n opbergzakje). Wie zijn donsje steeds in droge omstandigheden of bij sneeuw gebruikt en juist opbergt, heeft er wel levenslang plezier van.

Tegenwoordig vind je ook mengelingen van dons met synthetische vullingen, die de voordelen van beide soorten combineren: een laag gewicht met een hoog waterafstotend vermogen.