Hun vrienden stierven in het verkeer. Daarom fietsten ze de Alpen over

23 juli 2020, het krieken van de dag in een grijze industriële wijk in het Oostenrijkse Salzburg. Getik van drie paar koersschoenen op asfalt. Drie jongemannen stappen uit hun budgethotel. Wielershirtjes strak om de lenden, opgewekte sfeer. De start van een epische tocht. Antwerpenaren Ben Nagar, Anton Kegels en Toon Anthoni willen op twee wielen de Alpen oversteken. Ze zijn helemaal klaar voor het avontuur van hun leven wanneer ze op de stoep een witgeverfde fiets spotten. Het lachen verstomt, de heren houden halt.

De witte fiets is een ghost bike ofte spookfiets, een tweewieler die een overleden verkeersslachtoffer herdenkt. Kippenvel danst over hun armen. Het drietal beseft: hier doen we het voor. “We hadden nog geen meter gereden en opeens staat die fiets daar. Terwijl we dat niet op voorhand wisten”, zegt Toon. “Het leek wel een teken van de goden.” Anton beaamt dat sentiment: “De timing kon niet zotter. Die fiets vatte het hele idee van onze trip samen. En gaf ons meteen moed om onze eerste etappe aan te vatten.”

Even terugspoelen naar dit voorjaar, naar het dieptepunt van de coronacrisis. In zijn living staart Ben naar Google Maps. Hij ziet hoe de lange Alpenrug zich uitstrekt van de Middellandse Zee tot in Oostenrijk. En hij begint zich af te vragen welke mooie plaatjes al die hoogtelijnen verhullen. Een plan rijpt onder zijn hersenpan. Ben zoomt in en uit, noteert hoogtemeters en namen van bergpassen. Voor hij er erg in heeft, is de namiddag voorbij en zijn Word-document ettelijke pagina’s lang. Vol geestdrift belt hij naar zijn kameraden met de boodschap: “Ik heb een zot plan, ik stuur nog een mail.”

De timing is perfect. Corona gooit roet in het eten van heel wat andere activiteiten. Inclusief de Trois Ballons, een fietsrit voor wielertoeristen over zes Vogezencols, waaraan het trio met hun fietsclubje wilden deelnemen. De agenda voor de zomer is opeens leeg. Tegelijkertijd zitten Ben, Toon en Anton nooit méér in het zadel dan in tijden van corona. Het is nu of nooit. Temeer omdat al die afgelaste feesten en huwelijken wellicht naar volgend jaar verschuiven. “Ik voelde dat deze zomer er eentje ging zijn waarin alles kon”, zegt Ben. “Waarin we de agenda’s makkelijk op elkaar konden afstemmen. Eens de maatregelen versoepeld zouden worden, was het moment ideaal.”

Het zaadje vindt vruchtbare grond bij Toon en Anton, al jaren twee van Bens beste vrienden. Drie verschillende karakters, maar allen gepatenteerde enthousiastelingen die er willen invliegen. Die al op hun fiets zitten voordat het idee goed en wel uitgesproken is. “Totdat de betekenis van het plan begon door te sijpelen”, lacht Anton. “Toen ik de afstand en de hoogtemeters van naderbij bekeek, sloeg de euforie toch even om in blinde paniek.”

2.000 kilometer fietsen. 28 cols overwinnen, goed voor 50.000 hoogtemeters. Bijna zes keer de Mount Everest. Inderdaad geen lachertje. Het is kort dag, dus mentale en fysieke voorbereiding zijn essentieel. Sportpsycholoog Viktor Van der Veken leert de drie hoe ze twee weken op elkaars lip kunnen overleven zonder er moordneigingen aan over te houden. Diëtiste Charlotte Angenot geeft hen een voedingsschema en van voedingsspecialist Innerme krijgen ze de nodige veganistische energierepen en - gels.

Tijdens de lockdown trainen de drie Tour des Alpes-renners vooral in de Antwerpse laagvlakte, maar ze trekken naar de Ardennen van zodra het kan. Hoogtemeters maken. Een langere meerdaagse tocht hebben ze op dat moment nog niet in de benen. Laat staan een trip waarbij ze hun gerief zelf op de fiets meezeulen in zadel- en stuurtassen.

Een zot idee groeit uit tot een concreet project. Maar, zo voelen de vrienden, er ontbreekt nog iets. Een goed doel waarvoor ze zich twee weken gaan afbeulen op hun tweewielers. Liefst fietsgerelateerd. Rondpunt komt uit de bus. Die vzw staat alle betrokkenen van een verkeersongeval bij – naast slachtoffers en nabestaanden ook veroorzakers. “Rondpunt zorgt voor psychologische bijstand en helpt mensen die een accident overleven met re-integratieprogramma’s”, legt Toon uit. “Dat sprak ons meteen aan.”

Daarnaast pleit Rondpunt voor een veiliger verkeer. En dat is nodig: in België vielen vorig jaar bij 37.699 verkeersongevallen maar liefst 47.793 slachtoffers. Onder hen konden er 646 het helaas niet navertellen. Een op vijf van die dodelijke slachtoffers is tussen 20 en 29 jaar oud. Vooral de cijfers rond fietsveiligheid bezorgen België het schaamrood op de wangen. Van de EU-landen vallen er enkel in Roemenië, Hongarije en Polen meer fietsdoden per miljoen inwoners. Andere klassieke fietslanden als Nederland en Denemarken doen het opmerkelijk beter.

Voor Ben, Toon en Anton is de keuze voor Rondpunt ook persoonlijk. Ze verloren twee vrienden in het verkeer. In 2017 werd Boris, een kameraad die ze regelmatig tegenkwamen in hun voetbalcompetitie, door een vrachtwagen aangereden in Antwerpen. Hij overleefde het ongeval niet. Intussen zijn de verkeersreglementen op de plek van de tragedie aangepast en werd de straat een fietsstraat. En begin dit jaar belandde ook Seppe, met wie Toon en Ben jarenlang op de Chiro zaten, onder een truck in Gent. Drie dagen later vond er nog een dodelijk ongeval plaats op diezelfde plek.

“Niemand heeft an sich schuld aan die ongevallen”, sust Toon. “Die chauffeurs doen dat niet opzettelijk en de gemeentebesturen creëren ook niet opzettelijk gevaarlijke situaties. Maar het zijn wel ongevallen die, mits meer aandacht voor preventie, vermeden konden worden. In een stad als Antwerpen is verkeersveiligheid, en zeker fietsveiligheid, al decennia een thema.” Vandaar dat alle puzzelstukjes op hun plek vallen met de keuze voor Rondpunt als goed doel. En vandaar ook dat de aanblik van die witte fiets, daar in dat industriegebied in Salzburg, hen zo naar de keel grijpt.

Al zijn Ben, Anton en Toon al drie jaar intensief aan het wielrennen, toch lopen ze op de eerste dag in de Alpen met hun kop frontaal tegen de muur. Op de ‘monsterlijke’ Großglockner tasten ze diep in hun reserves. “We zijn nog nooit zo traag een berg op gereden”, zegt Anton. “En ik hoop dat we dat nooit meer gaan doen. Op de top waren we er alle drie van overtuigd dat we te veel hooi op onze vork hadden genomen.”

En ook al is het gezelschap nog maar net op pad, voor Ben geldt de hoogste bergpas van Oostenrijk meteen als een keerpunt in de fietstocht. “Die berg zette ons op onze plaats. En deed ons nadenken over de rest van de trip. Eigenlijk was dat een ongelooflijk mooi moment.” Toon: “Meteen werd duidelijk dat je in de Alpen vooral nederig moet zijn.” Na die eerste dag gaat het alsmaar beter.

Hoogtepunten noemen is geen gemakkelijke opgave. De fietsexpeditie is een aaneenschakeling van adembenemende haarspeldbochten en prentkaartwaardige vergezichten, van beeldige stuwmeren, naaldbossen en weiden. Van pedaleren langs gletsjers, over landweggetjes, voorbij kleine dorpjes. En vooral van grandioze bergen. “Op veel van die toppen word je beloond met een uitzonderlijk uitzicht op de Alpen”, glundert Toon. “Gekoppeld aan de adrenaline die in je lijf zit, zorgt dat voor euforische, gelukzalige gevoelens.”

De afdaling van de Lukmanierpass, hun blijde intrede in de Zwitserse Alpen, leggen de Antwerpse fietsers zo traag mogelijk af. Simpelweg om zo lang mogelijk van het landschap te kunnen genieten, van die bergen “die je wilt knuffelen”, aldus Ben. “Elke kilometer remden we om te kijken en foto’s te nemen”, zegt Toon. “Zo’n grandeur had ik nog nooit eerder ervaren.” Anton vult aan: “We zeiden niets tegen mekaar, behalve ‘wow’. Magische momenten. Precies de Droomvlucht in de Efteling. Ik word nog weemoedig wanneer ik er over vertel. En ik heb heimwee naar die plaatsen.”

Het weer speelt twee weken lang hun bondgenoot. Op één dag na. Op de Col de l’Iseran en de Col de Galibier sneeuwt het wanneer de drie bovenkomen. “Onze knikkers vrozen er bijna af”, schrijven de heren op hun reisblog. Het is er zo “beirekoud” dat hun handen zo verkleumen dat ze bijna niet meer kunnen remmen. In het dal gaan ze op het warme asfalt liggen om op te warmen. “We zijn dankbaar dat we dat meemaakten en gaan die dag nooit vergeten”, zegt Anton. “Vooral omdat het ons deed beseffen hoeveel geluk we hadden met het weer.”

Ook de ontmoetingen onderweg zullen Toon, Ben en Anton lang bijblijven. Zo is hun slakkengangetje op de Großglockner snel vergeten wanneer de gastheer en -vrouw hen die avond een “waanzinnig lekkere maaltijd” voorschotelen. “We hebben daar een leuk gesprek gehad en schnaps gedronken. Het is belangrijk om de fiets even los te laten”, zegt Ben. Anton: “Het deed ons die verschrikkelijke dag snel vergeten.”

Op hun enige rustdag verblijven ze bij een Nederlandse vrouw die na een verkeersongeval in België zelf een halfjaar in coma lag. “Dat is toeval, maar ook zo’n universeel thema”, legt Ben uit. “Iedereen is er zo nauw bij betrokken dat het even dramatisch als romantisch is om zo iemand tegen te komen tijdens onze tour.”

“Veel mensen hebben iets gelijkaardigs meegemaakt”, vult Toon aan. “Dat hebben wij gevoeld. Ze stuurden ons berichtjes: voor ons fietsen jullie voor die of die persoon die we kwijtgespeeld zijn in het verkeer. Dat is heel bijzonder.” Anton: “Die reacties hebben ons heel veel energie gegeven. Ze gaven ons het gevoel dat we niet met z’n drieën fietsten, maar dat een hele groep ons steunde.”

Meer zelfs, de massale respons geeft een bestaansreden aan de onderneming. “Het oprijden van een berg is intrinsiek een nutteloze bezigheid”, relativeert Toon. “Daar zit geen enkele waarde in. Toch hebben we het op geen enkel moment vervloekt. We hebben die nutteloosheid nooit in vraag gesteld. Omdat die voor ons opgeheven was. We hadden wel degelijk een doel. En een verantwoordelijkheid, want al die mensen steunden ons.”

Dat doen ze massaal. Sympathisanten kunnen geld storten en, naargelang het gedoneerde bedrag, als regenboog-, bolletjes- of Belgische trui virtueel meerijden door de Alpen. Uiteindelijk dikt de rekening van Rondpunt met bijna 11.000 euro aan. “Een onwaarschijnlijk bedrag”, vindt Anton. “Vooraf mikten we op 2.000 euro.”

Op vijftig kilometer van de aankomst lonkt de Franse Rivièra voor het eerst aan de horizon. Overwinningskreten galmen door de Provence. ‘Fuck yeahs’ en high fives vliegen in het rond. Twee uur later steken Toon, Anton en Ben eerst hun fiets boven hun hoofd op de dijk van Nice, daarna hun tenen in de Middellandse Zee. De Tour des Alpes is succesvol afgerond. Hun pintje onder een palmboom hebben ze dubbel en dik verdiend.

Blijft de vraag: komt er nog een vervolg? En welke uitdaging rest er na zo’n knalprestatie? Ben lacht veelbetekenend. “Sinds mijn thuiskomst deed ik al verschillende keren Google Maps open”, knipoogt hij.