Surfen met een prothese: ook na haar amputatie blijft de zee Sam lokken

Sam bijt door dankzij de gedachte aan het water. Het idee dat haar been ooit zal genezen en dat ze dan de golven gaat opzoeken. Negen jaar lang zit die surfplank in haar achterhoofd, zeker tijdens de vele momenten waarop de pijn haar terroriseert. “Dat hielp mij erdoor”, beaamt ze. “De gedachte dat er een dag ging komen waarop ik mijn plank pak en het water instap.” Wanneer Sam op een kwaad moment toch de moed dreigt te verliezen, brengt een begeleider haar weer op positievere gedachten. Door een schelpje mee te brengen van het strand. “Zulke kleine dingen deden me eraan herinneren dat de zee is waar ik thuishoor. En dat ik daar zal geraken. Zo hielp die begeleider me enorm.”

Ook Fleur, haar zielsverwante, motiveert Sam. Met haar deelt Sam een halfjaar lang lief, leed en een kamer in Pulderbos. “Ze had een aandoening die niet gekend was, maar bleef altijd positief”, aldus Sam. “Ze lachte en maakte er het beste van.” Samen steken de twee kattenkwaad uit. Dan klimden ze stiekem uit het raam om vanop het dak naar de sterren te kijken. “We wisten wanneer de nachtverpleegster kwam, en dan zorgden we dat we terug in ons bed zaten. Maar op een dag kwam ze te vroeg. Toen ze ons elders ging zoeken, zijn we snel naar binnen gekropen en deden we alsof er niets aan de hand was.” Fleur lijkt het zonnetje in huis, maar vanbinnen breekt ze. In 2017 maakt ze een einde aan haar leven. Fleur blijft voor altijd Sams voorbeeld.

Intussen beheerst pijn het leven van Sam. Ze slaapt met haar been uit bed, omdat het laken erop pijn doet. Ze draagt enkel nog korte shorts, voor een lange broek is haar huid te gevoelig. Zelfs de wind op haar been kan ze niet verdragen. “Ik kon alleen naar buiten wanneer het windstil was. Of met een zak rond mijn been, als ik heel stil bleef zitten”, legt Sam uit. “Op den duur kon ik bijna niets meer doen met dat been. Het had geen functie meer en ik zat in een rolstoel. Als ik nog maar bewoog, deed mijn been al pijn.” Tijdens sommige periodes is de pijn zo intens dat de dokters haar morfine geven om opnieuw de ‘normale’ pijn te voelen. “Want zonder pijn was ik nooit. Geen enkel moment.”

“Na mijn amputatie voelde ik een moment geen pijn en dat maakte me heel onwennig. Omdat ik niet goed wist wat er gebeurde. Zo lang was het geleden dat ik geen pijn voelde. Dat was genieten.” Sam straalt. Een lachebekje met veel zin in de toekomst, veel honger naar wat komen gaat. Verloren tijd moet goedgemaakt worden. Sinds de operatie heeft ze niet stilgezeten. Eerst spieroefeningen. Een dag nadat ze haar prothese krijgt, staat ze er al recht mee. Even wennen in het begin, maar het gaat hoe langer hoe beter. “Het ging snel vooruit, omdat ik een doel had waar ik al zo lang naar uitkeek: in het water gaan. De therapeuten vroegen: ‘Moet jij niet eerst leren stappen?’ Maar ik wilde liever eerst leren surfen.”

Vier maanden na de amputatie ligt Sam op haar plank. De hele zomer is ze regelmatig in Wenduine te vinden. Dan blijft ze enkele dagen logeren bij haar grootouders, die aan de kust wonen. Beetje oefenen op de plank, de blonde haren prikkend van het zout. Niet veel later pakt ze haar eerste golf. “Ik heb het je gezegd”, sms’t een vroegere begeleider, die van dat schelpje. Sam voelt zich als een vis in het water tussen de andere surfers, die haar steunen en helpen.

Dat wil Sam ook betekenen voor anderen: ze droomt ervan een surfvereniging op te richten voor mensen die een ledemaat verloren, die chronische pijn lijden of die kampen met een depressie. Die wil ze Salty Road noemen. Bethany Hamilton, haar grote voorbeeld, heeft ook zo’n vereniging. Je weet wel, de Hawaïaanse surfster die een arm verloor na een aanval van een tijgerhaai van vier meter lang. “Haar verhaal heeft me altijd geïnspireerd”, zegt Sam. “Het gevoel dat ik krijg bij het surfen, dat hoop ik op mijn beurt aan anderen mee te geven. Omdat ik echt geloof dat het mensen kan helpen.”

Om diezelfde reden – anderen hulp bieden – wil Sam orthopedagogie gaan studeren. Maar nu nog niet. Eerst wil ze even genieten van de dingen die ze voordien niet kon. “Ik denk dat ik dat verdiend heb”, lacht ze. Zoals in de Zwitserse bergen wandelen. “Dat was zwaar, maar deed me deugd. Ik hou van de rust van de natuur en had er echt voldoening van.” Of meevliegen met Anthony van de Flying Doctors, die babychimpansees redt en die haar uitnodigde in Congo. “Zulke kansen moet ik grijpen. Soms denk ik dat het de reden is waarom ik zo ziek ben geweest.”

Sam droomt ook van een VW-busje om mee te gaan rondreizen. Nieuw-Zeeland, Canada, Mexico en Indonesië staan allemaal op haar verlanglijstje. “Ik wil vooral surfen en plaatsen ontdekken”, zegt ze. “En ik hou van avontuur. Hoe meer, hoe beter.” Pijn heeft ze nog, maar die belemmert haar niet langer om dingen te doen. En al zeker niet om met haar plank in het water te duiken.

Al dat afzien is dus niet voor niets geweest. Maar hoe komt het dat ze tijdens die lange lijdensweg zo positief is gebleven? Is ze zo’n eeuwige optimist? “Eerder een koppigaard”, grijnst ze. “Zo van: die ziekte gaat het mij hier niet lappen. Ik wil altijd het beste uit het leven halen, genieten van de kleine dingen. Dat heeft mijn ziekte me geleerd. Want als je ziek bent, dan ben je al blij wanneer de zon op het ziekenhuisraam schijnt. Ik geloof dat alles gebeurt om een reden en die reden is dat ik hier ben beland.”